การปฏิบัติดูแลทุเรียนในช่วงให้ผลผลิตแล้ว

เป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้ทุเรียนออกดอกติดผลมาก และให้ผลผลิต
คุณภาพดี
การเตรียมต้นให้พร้อมที่จะออกดอก

คือการเตรียมให้ต้นทุเรียนมีความสมบูรณ์ มีอาหารสะสมเพียงพอ
เมื่อทุเรียนมีใบแก่ทั้งต้น และสภาพแวดล้อมเหมาะสม ฝนแล้ง ดิน
มีความชื้นต่ำ อากาศเย็นลงเล็กน้อยทุเรียนก็จะออกดอก
ขั้นตอนต่าง ๆ จะต้องรีบดำเนินการภายหลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิต
ดังนี้
1. การตัดแต่งกิ่ง
หลังเก็บเกี่ยวให้รีบตัดแต่งกิ่งแห้ง กิ่งเป็นโรค กิ่งแขนง
ด้านในทรงพุ่มออกโดยเร็ว ทารอยแผลที่ตัดด้วยสารเคมีป้องกันกำจัด
เชื้อรา หรือปูนแดงกินกับหมาก
2. หลังตัดแต่งกิ่ง ให้กำจัดวัชพืชและใส่ปุ๋ยทันที
- ปุ๋ยคอก 15-50 กิโลกรัมต่อต้น (ประมาณ 3-10 ปีบ)
- ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 ในอัตรา
3-5 กก.ต่อต้น
(ทุเรียนต้นที่ขาดความสมบูรณ์ต้องการปุ๋ยมากกว่าทุเรียนต้น
ที่มีความสมบูรณ์อยู่แล้ว ทุเรียนต้นที่ให้ผลผลิตไปมาก ต้องการปุ๋ย
มากกว่าทุเรียนที่ให้ผลผลิตน้อย)
3. ในช่วงฤดูฝน
- ถ้าฝนตกหนัก จัดการระบายน้ำออกจากแปลงปลูก
- ถ้าฝนทิ้งช่วง ให้รดน้ำแก่ต้นทุเรียน
- ควบคุมวัชพืช โดยการตัดและ หรือใช้สารเคมี
- ป้องกันกำจัดโรคแมลง เช่น โรครากเน่าโคนเน่า โรค
ใบติด โรคอแนแทรกโนส เพลี้ยไก่แจ้ ไรแดงและเพลี้ยไฟ
4. ในช่วงปลายฤดูฝน
- เมื่อฝนทิ้งช่วง ให้ใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 8-24-24, 9-24-24
หรือ 12-24-12 2-3 กก.ต่อต้น เพื่อช่วยในการออกดอก
- ให้กำจัดวัชพืชใต้ทรงพุ่ม กวาดเศษหญ้า และใบทุเรียน
ออกจากโคนต้น เพื่อให้ดินแห้งเร็วขึ้น
- งดการให้น้ำ10-14วันเมื่อสังเกตเห็นใบทุเรียนเริ่ม
สลดลงต้องเริ่มให้น้ำทีละน้อยเพื่อกระตุ้นให้ตามดอกเจริญอย่าปล่อย
ให้ขาดน้ำนานจนใบเหลืองใบตกเพราะตาดอกจะไม่เจริญ และระวัง
อย่าให้น้ำมากเกินไป เพราะช่อดอกอาจเปลี่ยนเป็นใบได้
วิธีให้น้ำที่เหมาะสม คือ ให้น้ำแบบโชย ๆ แล้วเว้นระยะ สังเกต
อาการของใบและดอก เมื่อเห็นดอกระยะไข่ปลามากพอแล้ว ก็เพิ่ม
ปริมาณให้มากขึ้นเรื่อย ๆ จนสู่สภาวะปกติ
ขั้นตอนการเจริญของดอกทุเรียน
ดอกเริ่มผลิเห็นเป็นตุ่มเล็กๆ คล้าย เป็นระยะหลังจากระยะไข่ปลาที่เจริญ
ไข่ปลา มีสีน้ำตาลอ่อนปนเขียว ออกมาเป็นดอกเล็กๆ

ก้านดอกยืดยาวและตุ่มดอกโตขึ้น ดอกเจริญลักษณะกลมคล้าย
เล็กน้อย ดูลักษณะคล้ายตาของปู กระดุมเสื้อคนจีน
ก้านดอกยื่นยาวออกมาเห็นชัดเหมือน ดอกเจริญอย่างรวดเร็วทั้งขนาดดอก
ช่อมะเขือพวง และก้านดอก ดอกมีสีเทาปนเขียว
  เกสรที่อยู่ภายในจะเจริญดันส่วนของ
  ดอกให้ยื่นแหลมออกมาเล็กน้อย
  ลักษณะคล้ายหัวกำไลเท้าของเด็ก
เป็นระยะที่ดอกทุเรียนใกล้จะบาน ดอกทุเรียนจะบานและการผสมเกสร
  จะเกิดขึ้นในเวลากลางคืน
หลังจากการผสมเกสรกลีบดอกและก้านเกสรตัวผู้
จะร่วงหลุดเหลือแต่เกสรตัวเมียมีลักษณะเป็นก้าน
ยาวห้อยติดอยู่กับกิ่งคล้ายไม้กลัดหรือปิ่นปักผม

ภาพ: ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี