ดังได้กล่าวในตอนแรกแล้วว่า ความร่มเย็นนั้นเราสามารถสร้างขึ้นมาได้ โดยอาศัยร่มเงาของต้นไม้ใบไม้ ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่
สำคัญอย่างหนึ่งในธรรมชาติ ดังนั้นหากเราต้องการที่จะสร้างสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติแล้ว วิธีที่เหมาะสมที่สุดก็คือ การปลูก
ต้นไม้ แต่ปัญหาที่เจ้าของบ้าน มักจะประสบอยู่เสมอเมื่อคิดที่จะปลูก ต้นไม้ก็คือ จะเลือกปลูกต้นไม้อะไรดี เพราะต้นไม้ในธรรมชาติ
มีมากมาย หลายร้อยชนิด แต่ละชนิดก็น่าปลูกไปเสียทั้งนั้น ผู้เขียนขอเสนอแนวทางในการแบ่งแยกชนิด ของต้นไม้ เพื่อประกอบการ
ตัดสินใจใน ภารคัดเลือกต้นไม้มาปลูกในบ้านอย่างคร่าว ๆ ดังนี้
ควรทราบก่อนว่าต้นไม้นั้นมีหลายชนิด บางชนิดเมื่อโตเต็มที่มีความสูงไม่เกิน 50 ซม. ในขณะที่บางชนิดเมื่อโตเต็ม
ที่จะมี ความสูงหลายสิบเมตร โดยทั่วไปเราแบ่งต้นไม้ ออกเป็น 3 ขนาดด้วยกันคือ ขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ่ ต้นไม้
ขนาดเล็กส่วนใหญ่เป็นไม้พุ่ม ที่มีความสูงไม่เกิน 2 เมตร ต้นไม้ในกลุ่มนี้ มักมีดอก ใบ หรือทรงพุ่มที่สวยงาม เช่น พุดซ้อน มะลิ
โกศล เล็บครุฑ และเข็ม เป็นต้น ส่วนต้นไม้ขนาดกลางนั้น ความสูงของต้นจะไม่เกิน 5 เมตร ต้นไม้ในกลุ่มนี้มีทั้งไม้ใบ ไม้ดอกและ
ไม้ผล เช่น ทรงบาดาล เฟื่องฟ้า ราชาวดี มะนาว พุทรา ทับทิม ฝรั่ง น้อยหน่า และมะละกอ เป็นต้น สำหรับพวกที่มีต้นขนาดใหญ่
คือต้นมีความสูงเกิกว่า 5 เมตรขึ้นไป ต้นไม้ในกลุ่มนี้มักเป็นไม้ผลหรือไม้ใบขนาดใหญ่ อาจให้ดอกที่มีสีสวยหรือมีกลิ่นหอมด้วย
เช่น มะม่วง ชมพู่ กระท้อน มะพร้าว สาเก ขนุน มะเฟือง ละมุด ชมพูพันธุ์ทิพย์ อโศกอินเดีย หางนกยูงฝรั่ง ประดู่ สนประดิพัทธิ์ และทองหลางด่าง เป็นต้น
เมื่อสามารถแยกชนิดของต้นไม้ได้แล้ว ในเบื้องต้นนี้เจ้าของบ้านยังจะต้อง ตัดสินใจว่า ควรปลูกต้นไม้ที่ให้ผลหรือ ไม้ดอกไม้ใบ และจะเลือกปลูกต้นไม้ที่ ลำต้นมีขนาดสูงใหญ่เพียงใด จึงจะเหมาะกับพื้นที่ที่มีอยู่ เมื่อตัดสินใจได้ แล้วจึงจะดำเนินการขั้นต่อไป คือการเลือกชนิดพันธุ์ไม้ที่จะนำมาปลูก
การที่จะตัดสินใจเลือกปลูกไม้ผลหรือไม้ดอกไม้ใบนั้น ย่อมขึ้นอยู่กับความชอบของหัวหน้า และสมาชิกในครอบครัวเป็นประการ
สำคัญ แต่เพื่อเป็นแนวทางในการตัดสินใจ จึงได้เปรียบเทียบให้เห็นถึงข้อแตกต่าง ระหว่างการปลูกไม้ผลกับไม้ดอกไม้ใบไว้อย่างกว้างๆ ดังนี้

ตารางแสดงการเปรียบเทียบข้อแตกต่างระหว่างการปลูกไม้ผล ไม้ดอก และไม้ใบ

ข้อแตกต่างที่เปรียบเทียบ
ไม้ผล
ไม้ดอกและไม้ใบ
1. การให้ร่มเงา
ดี
ดี (ยกเว้นพวกที่มีขนาดเล็ก)
2. ประโยชน์อื่นนอกจากร่มเงา ให้ผล (ใช้รับประทานหรือขายได้) ให้ดอกหรือรูปทรงพุ่มและใบที่สวยงาม (ให้ผลทางจิตใจผ่อนคลายความเครียด)
3. การดูแลรักษา ต้องดูแลรักษาใกล้ชิดในระยะแรก ไม่จำเป็นต้องดูแลรักษาใกล้ชิดมาก ยกเว้นไม้บางชนิดที่ไม่ทนทานต่อสภาพแวดล้อม
4. ขนาดของทรงต้น ไม้ผลที่มีอายุยืนมักมีทรงต้นขนาดใหญ่ จึงต้องการพื้นที่มาก มีหลายขนาดให้เลือกทั้งเล็ก กลาง และใหญ่

เท่าที่สังเกตดูในปัจจุบันนี้ หากบ้านใดมีพื้นที่ปลูกต้นไม้ขนาดใหญ่ได้ เจ้าของบ้านมักจะเลือกปลูกไม้ผล เพราะคำนึงถึงการให้ร่มเงาและมีผลให้รับประทานได้ อย่างไรก็ตามการปลูกไม้ใหญ่นั้นต้องอาศัยระยะเวลาประมาณ 3-4 ปีจึงจะเริ่มให้ร่มเงา ดังนั้นผู้ที่จะตัดสินใจเลือกปลูกไม้ใหญ่จึงควรคำนึงถึงเรื่องนี้ไว้ด้วย แต่ถ้าในบริเวณบ้านมีพื้นที่ไม่มากนักและต้องการปลูกต้นไม้ขนาดกลางหรือเล็ก เจ้าของบ้านมักจะเลือกปลูกไม้ดอกหรือไม้ใบ โดยเฉพาะบ้านที่มีการจัดสวนหย่อมภายในบริเวณบ้าน ซึ่งต้องการให้สวนหย่อมนั้นได้รับแสงแดดอย่างเพียงพอ