สัตว์ที่มีสุขภาพที่ดีนั้น เป็นสิ่งที่ผู้เลี้ยงสัตว์ทุกคนต้องการอย่างมาก แต่จะทำอย่างไรผู้เลี้ยงสัตว์จึงจะทราบว่าสัตว์ของตนนั้นมีสุขภาพดีหรือปกติ จึงทำให้ความรู้เกี่ยวกับการตรวจสุขภาพสัตว์เบื้องต้นเป็นสิ่งที่จำเป็นและเข้ามามีบทบาทต่อผู้เลี้ยงสัตว์เป็นอย่างมาก เพราะผู้เลี้ยงสัตว์ยังไม่มีความรู้และความเข้าใจที่ถูกต้องว่า "สุขภาพสัตว์ที่ดี" หรือ ปกติ หรือ "สุขภาพสัตว์ที่ป่วย" นั้นเป็นอย่างไร ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้ผู้เลี้ยงสัตว์เข้าใจว่าถ้าสัตว์ของตนไม่กินอาหารหรือหญ้าเมื่อไรก็แสดงว่าสัตว์ของตนป่วย แต่ความจริงสัตว์นั้นอาจไม่ป่วยก็ได้ แต่อาจจะเป็นเพราะไม่มีน้ำให้กินหรือเบื่ออาหาร หรือการที่สัตว์แสดงอาการไอหรือจาม อาจเนื่องมาจากแพ้อากาศหรือฝุ่นละออง หรืออาหารที่ให้กินเป็นผงละเอียดมากเกินไปก็ได้ หรือการที่สัตว์ถ่ายเหลวออกมาเป็นสีดำหรือเขียน (สุกร) สาเหตุส่วนมากเนื่องมาจากกินอาหารที่หยาบเกินไป สาเหตุที่กล่าวมาข้างต้นนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะสัตว์ป่วยจากการติดเชื้อโรค ดังนั้นการรักษาด้วยยาฆ่าเชื้อโรคจึงไม่จำเป็นต้องใช้ ผู้เลี้ยงสัตว์ควรจะปรับปรุงในด้านการจัดการเลี้ยงดูและอาหารให้เหมาะสมจะแก้ไขได้ดีกว่า ฉะนั้นถ้าผู้เลี้ยงสัตว์สามารถตรวจได้ว่าสัตว์เลี้ยงของตนป่วยหรือไม่ก็จะเป็นการช่วยประหยัดค่ายา และแก้ปัญหาการดื้อยาของเชื้อโรคที่จะเกิดขึ้นในภายหน้าด้วย ตลอดจนสามารถช่วยชีวิตสัตว์ไว้ได้ก่อนที่สัตว์จะป่วยหนักหรือป่วยเรื้อรังจนหมดทางรักษา

การตรวจสุขภาพสัตว์ เพื่อประกอบการวินิจฉัยโรคเบื้องต้นนั้นนับว่าเป็นสิ่งที่ไม่ยากมากนัก ถ้าผู้เลี้ยงสัตว์มีความสนใจกับสัตว์ของตน และสนใจศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับสัตว์ของตน จากตำราหรือเอกสารทางวิชาการหรือจากการสัมมนาวิชาการที่หน่วยราชการจัดขึ้น หรือการฝึกอบรมเป็นต้น รวมทั้งความเป็นคนช่างสังเกตในการค้นหาสิ่งที่ผิดปกติจากสัตว์มาประกอบกันเข้า ผู้เลี้ยงสัตว์ก็จะสามารถทราบได้ว่าสัตว์เลี้ยงของตนนั้นป่วยหรือไม่ และถ้ามีประสบการณ์และความรู้มากขึ้นก็จะสามารถทราบว่าสัตว์เลี้ยงของตนป่วยด้วยโรคทางระบบใดของร่างกาย ตัวอย่างเช่นป่วยด้วยโรคทางระบบหายใจ หรือทางระบบสืบพันธุ์ เป็นต้น ซึ่งจะช่วยให้สามารถเลือกยารักษาโรคได้ถูกต้อง